Βότανα & φαρμακευτικά φυτά

Παρά τα λεγόμενα των φαρμακοβιομηχανιών ότι μόνο λόγω της ανάπτυξης της συμβατικής ιατρικής καταφέραμε να αυξήσουμε το προσδόκιμο ζωής και παρά τις προσπάθειες να περιοριστεί η χρήση και η συλλογή των φαρμακευτικών φυτών, η Ελλάδα παραμένει μία από τις πρώτες χώρες στον κόσμο στην χρήση βοτάνων. Δεν είναι τυχαίο ότι ζούμε σε έναν τόπο που έχει ευλογηθεί με χιλιάδες είδη βοτάνων. Από τα αρχαία συγγράμματα, μέχρι και τις γνώσεις των σύγχρονων μοναχών στο Άγιο Όρος γίνεται ξεκάθαρο ότι τα βότανα και τα φαρμακευτικά φυτά αποτελούν την απάντηση στην αντιμετώπιση πολλών παθήσεων.

Η χρήση των βοτάνων ως φαρμάκων έχει τις ρίζες της στο βαθύ παρελθόν, ξεκινώντας με την εμφάνιση του ανθρώπου στη Γη. Πρόκειται για πρακτική που συνεχίστηκε μέχρι πολύ πρόσφατα, όταν η φαρμακοβιομηχανία άρχισε να παρασκευάζει χημικά φάρμακα για να αντικαταστήσει τη βαλεριάνα, την μπελαντόνα, τη μαντζουράνα και πολλά άλλα βότανα, που όμως τα τελευταία χρόνια αρχίζουν να ξανακερδίζουν το ενδιαφέρον, όχι μόνο των απλών ανθρώπων, αλλά και των επιστημόνων. Οι θεραπευτικές τους δυνάμεις ήταν γνωστές στους αρχαίους Έλληνες, αλλά και προτεινόμενες από γιατρούς πολύ αργότερα.

Παρακάτω θα «ξαναβρούμε» τα ελληνικά φαρμακευτικά βότανα, όχι βέβαια με την πρόθεση να αντικαταστήσουν τον γιατρό ή τη φαρμακευτική αγωγή, αλλά με τη διάθεση να δημιουργήσουν ένα μικρό φυσικό φαρμακείο στο σπίτι μας για ήπιες διαταραχές.

Δοσολογία

Οι ποσότητες στις οποίες μπορούμε ή πρέπει να καταναλώνουμε τα φαρμακευτικά φυτά είναι πολύ δύσκολο να καθοριστούν με ακρίβεια. Η σωστή δοσολογία εξαρτάται κάθε φορά από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, η σωματική διάπλαση, η ασθένεια του ατόμου που τα καταναλώνει, καθώς επίσης και από το αν παίρνει άλλα φάρμακα ή αν έχει και άλλα προβλήματα υγείας.

Από την άλλη πλευρά, χρειάζεται να έχουμε υπόψη μας ότι δεν έχουν όλα τα βότανα την ίδια δραστικότητα, καθώς αυτή ποικίλλει ανάλογα με διάφορους παράγοντες όπως η καλλιέργεια, η συγκομιδή, η αποξήρανση και η φύλαξη. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι μία επαρκής ποσότητα για έναν ενήλικο που έχει λάβει υπόψη όλες τις αντενδείξεις είναι ένα φλιτζάνι έγχυμα ή αφέψημα τη φορά.

Οι μορφές τους

Αφέψηµα

Το φυτό βράζει μαζί με το νερό, συνήθως για 5-10΄, και στη συνέχεια το διηθούμε. Χρησιμοποιείται για τα ξυλώδη μέρη, όπως οι ρίζες ή οι φλοιοί.

Έγχυµα

Είναι μέθοδος που είναι η καταλληλότερη για τα φύλλα, τα άνθη και τα πέταλα αλλά όχι για τις ρίζες. Επίσης, χρησιμοποιείται όταν δεν θέλουμε να φύγουν τα πτητικά συστατικά, όπως για παράδειγμα στις περιπτώσεις των αρωματικών φυτών. Για να το παρασκευάσουμε βράζουμε το νερό, το κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το βότανο. Κατόπιν, αφήνουμε το μείγμα έτσι για 5 με 10 λεπτά και στη συνέχεια το καταναλώνουμε.

Που βρίσκουμε τα δραστικότερα;

Είναι διαδεδομένη η λανθασμένη άποψη ότι τα άγρια φυτά είναι πιο δραστικά από τα καλλιεργούμενα. Όταν στα καλλιεργούμενα φυτά οι ποικιλίες που καλλιεργούνται, η περιποίηση των φυτών και η εποχή συλλογής, η φύλαξη (μέρη σκοτεινά και όχι υγρά) και η αποξήρανση (όταν χρειάζεται) είναι σωστές, τότε δεν παρατηρούνται ουσιαστικές διαφορές από τα άγρια. Επίσης, είναι σημαντικό να καταναλώνουμε τα βότανα σε διάστημα όχι μεγαλύτερο του ενός χρόνου από τη στιγμή της συλλογής τους.

Κάποια απ’ τα σημαντικότερα βότανα είναι η Βαλεριάνα, ο δυόσμος, η γλυκόριζα, η Αγριάδα, ο γλυκάνισος, δεντρολίβανο και το φασκόμηλο, με θεραπευτικές ιδιότητες ενάντια σε βήχα, μυαλγίες και νευραλγίες αλλά και προβλήματα αϋπνίας.